انواع اجزای شیر کشویی و برسی آنها

شیر دروازه‌ای یا کشویی که با نام گیت ولو (Gate Valve) نیز شناخته می‌شود، یکی از پرکاربردترین انواع شیرآلات صنعتی برای کنترل قطع و وصل جریان سیالات در سیستم‌های مختلف است. گیت ولوها برای باز و بسته کردن کامل جریان به‌کار می‌روند و مانند سایر تجهیزات صنعتی، از اجزای مختلفی تشکیل شده‌اند. در مقالات پیشین و همچنین در صفحه خرید گیت ولو، این نوع شیر را به‌طور کامل بررسی کرده‌ایم. در این مطلب از بلاگ ولو تجهیز، قصد داریم به معرفی اجزای تشکیل‌دهنده گیت ولو و عملکرد هر یک از آن‌ها بپردازیم.

شیرهای کشویی یا گیت ولوها معمولاً از پنج بخش اصلی و حیاتی تشکیل شده‌اند که در ادامه، هر یک از این اجزا و نقش آن‌ها را به تفصیل بررسی خواهیم کرد.

اجزای تشکیل دهنده گیت ولو یا شیر کشویی

شیر کشویی یا گیت ولو، از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر یک نقشی مهم در عملکرد صحیح و آب‌بندی این شیر صنعتی ایفا می‌کنند. در ادامه، به معرفی و بررسی مهم‌ترین اجزای شیر کشویی می‌پردازیم:

دروازه (Gate)

اصلی‌ترین بخش شیر کشویی، دروازه یا گیت آن است. این قطعه وظیفه اصلی آب‌بندی مسیر جریان سیال را بر عهده دارد و به همین دلیل، از نظر طراحی در دو نوع گوه‌ای (Wedge Gate) و موازی (Parallel Gate) تولید می‌شود.

• در مدل‌های موازی، گیت به صورت کشویی باز و بسته می‌شود و عملکرد ساده‌تری دارد.
• در مدل‌های گوه‌ای، گیت به شکل زاویه‌دار طراحی شده و با سفت شدن محور یا استم، فشار کافی برای جلوگیری از نشت (Leakage) سیال ایجاد می‌شود.

انتخاب نوع دروازه به نوع سیال، فشار کاری و شرایط آب‌بندی بستگی دارد.

بدنه (Body)

بدنه شیر کشویی ساختار اصلی آن را تشکیل می‌دهد و محلی برای عبور سیال فراهم می‌کند. این بدنه می‌تواند به روش‌های مختلف به سایر تجهیزات متصل شود، از جمله:

• فلنجی
• جوشی (Butt Weld)
• رزوه‌ای
• اتصالات فشاری (Compression)

جنس بدنه گیت ولو معمولاً از چدن، فولاد کربنی، استنلس استیل یا آلیاژهای خاص انتخاب می‌شود تا با شرایط سیال و دمای کاری سازگار باشد.

سر فلکه (Handwheel)

در بسیاری از شیرهای کشویی دستی، از سر فلکه یا همان Handwheel برای باز و بسته کردن شیر استفاده می‌شود. در طراحی‌های جدیدتر، این قسمت ممکن است با اکچویتورهای برقی، پنوماتیکی یا هیدرولیکی جایگزین شود.

• در مدل‌های دستی، اپراتور با چرخاندن سر فلکه، استم را بالا یا پایین برده و در نتیجه گیت را حرکت می‌دهد.
• در مدل‌های اتوماتیک، تنظیم دبی و عملکرد دقیق گیت از طریق اکچویتور انجام می‌شود.

استم (Stem) یا محور شیر

محور شیر کشویی یا استم، یکی از مهم‌ترین اجزای متحرک است که وظیفه جابجا کردن گیت را بر عهده دارد. این محور، گشتاور اعمال‌شده از سوی سر فلکه یا اکچویتور را به گیت منتقل کرده و مسیر سیال را باز یا بسته می‌کند.

دو نوع اصلی استم در شیر کشویی عبارت‌اند از:

• Rising Stem (محور بالا رونده) : در این مدل، محور در هنگام باز شدن شیر، از بدنه بیرون می‌آید و به‌راحتی می‌توان وضعیت شیر (باز یا بسته بودن) را تشخیص داد. البته باید فضای کافی برای حرکت استم در طراحی در نظر گرفته شود.

• Non-Rising Stem (محور غیر بالا رونده): در این نوع، محور در داخل بدنه می‌ماند و حرکت آن به‌صورت چرخشی انجام می‌شود. تماس دائم سیال با رزوه‌های استم باعث می‌شود در معرض سایش یا خوردگی قرار گیرد؛ بنابراین، طول عمر این مدل نسبت به مدل Rising کمتر است.

تریم شیر کشویی (Trim)

Trim به مجموعه‌ای از اجزای داخلی شیر کشویی گفته می‌شود که شامل:

• دیسک یا گیت
• رینگ‌های نشیمن (Seat Rings)
• استم

وظیفه اصلی تریم، باز و بسته کردن مسیر سیال و اطمینان از آب‌بندی کامل شیر است. جنس تریم باید با نوع سیال و فشار کاری سازگار باشد تا از خوردگی یا خرابی زودهنگام جلوگیری شود.

بونت (Bonnet)

بونت پوششی است که روی بدنه نصب می‌شود و قطعات متحرک شیر مانند گیت و استم را در خود جای می‌دهد. این بخش معمولاً با پیچ به بدنه متصل شده و قابل باز کردن برای تعمیرات یا روانکاری است.

به دلیل حرکت مکانیکی قطعات درون بونت، این قسمت در معرض اصطکاک و سایش (corrosion) قرار دارد. از این رو، باید به صورت دوره‌ای روانکاری شود و از روغن با کیفیت استفاده گردد تا عملکرد شیر کشویی در بلندمدت حفظ شود.

خرید شیر کشویی یا گیت ولو و نتیجه گیری

همان طور که در بالا مطالعه کردید شیر کشویی یا گیت ولو دارای بخش های مختلفی است که هر کدام وظیفه ای به عهده دارند.

با شناخت دقیق اجزای تشکیل‌دهنده شیر کشویی، می‌توان در انتخاب و نگهداری این شیر صنعتی تصمیمات هوشمندانه‌تری گرفت. همچنین بررسی قیمت شیر کشویی با توجه به نوع بدنه، تریم، نوع استم و فشار کاری، نقش مهمی در انتخاب اقتصادی و فنی این تجهیزات ایفا می‌کند.

در این مقاله به برسی انواع اجزای مختلف شیر کشویی پرداختیم و وظایف آنها را بیان کردیم. در ولو تجهیز میتوانید علاوه بر راهنمایی جهت خرید گیت ولو یا دیگر تجهیزات پایپینگ، برای مشاوره در جهت راهنمایی و شناخت تجهیزات با کارشناسان ما صحبت کنید. ولو تجهیز با سابقه ای درخشان و بیش از  یک دهه، وارد کننده و تامین کننده انواع تجهیزات پایپینگ می‌باشد. شما میتوانید همچنین در قسمت گفتگوی آنلاین سایت با مشاوران این مجموعه گفتگو داشته باشید.