شیر یک طرفه چیست؟ به همراه ویدیو عملکرد چک ولو

چک ولو (Check valve) یا شیر یک طرفه قطعه ای است که در لوله کشی استفاده می شود. این وسیله، اجازه عبور سیالات را تنها از یک جهت ممکن می سازد. این شیر، جلوی جریان معکوس آب و دیگر مایعات و حتی گازها را به طور خودکار و بدون دخالت دسته یا هر گونه ولو کمکی خارجی، خواهند گرفت.

چک ولو ها بر اساس ساختار یا نوع دیسک، شکل ها و نام های مختلفی به خود گرفته اند. در صنایع مختلف بر اساس نوع نیاز و شرایط موجود در محیط، از ولوهای متناسب استفاده خواهد شد. در ادامه قصد داریم شما را با انواع شیر یک طرفه یا شیر غیر برگشتی بیشتر آشنا کنیم.

انواع شیر یک طرفه از نظر نوع دیسک (دریچه)

چک ولو ها بر اساس نوع دیسک یا دریچه ای که در آنها تعبیه شده است، در انواع زیر قابل طبقه بندی هستند:

• چک ولو های نوسانی یا سویینگ (Swing Check Valve) : این نوع شیر یک طرفه در دو مدل لولایی و دیسکی موجود می باشد. این نوع شیرها به صورت کاملا باز یا بسته عمل کرده و از افت فشار بسیار کمی برخوردار هستند.
• شیر غیر برگشتی از نوع لیفت (Lift Check Valve ): این شیرهای خودکار در دو نوع پیستونی و توپی موجود بوده و در آنها از یک پیستون یا توپ به عنوان دیسک سد کننده جریان استفاده می شود. این نوع شیر غیر برگشتی در تاسیسات فشار قوی که از سرعت بالایی برخوردارند، کارایی دارند.
• شیر یک طرفه صفحه یا دیسک دوگانه (Dual Plate Check Valve): این نوع شیر با نام چک ولو دیسک تاشو نیز شناخته می شود. در این محصول، سیالات از دو سوراخی که بر روی دیسک ها و در مرکز مسیر عبوری سیال تعبیه شده اند، عبور می کنند. در صورت برگشت جریان، دو نیمه داخل ولو باز شده و با قرار گرفتن بر روی سیت مسیر عبوری را می بندند.
• شیر خودکار یک طرفه قطع کننده یا متوقف کننده جریان: این محصول ترکیبی از چک ولو بالا برنده و گلوب ولو است. از این نوع شیرهای یک طرفه در صنایع پر فشار و با دمای بالا همچون تاسیسات بخار بازیابی، تاسیسات پالایش نفت، سرویس های زمین گرمایی و … استفاده می شود.

ویدیو عملکرد چک ولو

کاربردهای چک ولو

وجود آب و دیگر سیالات در صنایع و مصارف مختلف، کاربرد چک ولو ها را نیز وسعت بخشیده است. به همین دلیل در اغلب سیستم های پایپینگ خانگی و صنعتی ردپایی از این قطعات به چشم می خورد. از جمله کاربردهای شیر های یک طرفه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ضرورت وجود شیر یک طرفه در کنار پمپ های آب

در تاسیسات لوله کشی که به انواع پمپ آب مجهز هستند، برای جلوگیری از برگشت جریان آب، یک چک ولو بعد از پمپ آب قرار داده می شود. وجود شیر غیر برگشتی، بعد از پمپ هایی که آب را به کانال های تامین آب روانه می سازند یا پمپ هایی که آب را به بویلرهای بخار می رسانند، لازم و ضروری است.

کاربرد شیر های یک طرفه در پروژه‌های صنعتی

چک ولو در صنایع مختلفی کاربرد داشته و وجود آن حیاتی می باشد. در صنعت هواپیمایی و هوا فضا به دلیل دما، لرزش و خورندگی بالای مایعات، وجود شیر یک طرفه ضروری است. به علاوه در صنایعی که با انواع گازها سروکار دارند، این تجهیزات کارایی زیادی را از خود به نمایش می گذارند. مثلا در تاسیساتی که با ترکیب گازهای مختلف یک گاز خاص تولید می کنند، به کمک شیر غیر برگشتی، از برگشت هر یک از جریان های گاز اولیه جلوگیری می شود. کاربرد شیر یک طرفه در صنایع بسیار وسیع بوده و بیان همه این کاربردها در این مقال نمی گنجد.

کاربرد شیر‌های یک طرفه در مصارف خانگی

چک ولوها در تاسیسات گرمایشی و سرمایشی و سیستم آبگرمکن یا پکیج، سیستم های ذخیره و جمع آوری آب باران، مخازن آب آتش نشانی، سیستم فاضلاب و … در ساختمان ها مسکونی یا اداری نیز کارایی دارند. شیرهای یک طرفه در سیستم آبرسانی و پمپ آب خانگی نیز پرکاربرد می باشند.

شما میتوانید به صفحه خرید چک ولو نیز مراجعه کنید و درباره چک ولو ها بیشتر بخوانید.