آشنایی با استاندارد های نفت ایران

استانداردهای نفت ایران با عنوان اختصاری IPS (Iranian Petroleum Standards) نمایان‌گر دیدگاه‌ها، الزامات و سیاست‌های وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران هستند. این استانداردها برای استفاده در طیف گسترده‌ای از صنایع نفت و گاز، شامل تأسیسات تولید نفت، پالایشگاه‌ها، واحدهای شیمیایی و پتروشیمی، و همچنین تأسیسات انتقال و فرآورش گاز طراحی و تدوین شده‌اند. در ادامه این مقاله از وبلاگ ولو تجهیز به برسی بیشتر این استاندارد ها می‌پردازیم.

تدوین بر پایه استانداردهای بین‌المللی

استانداردهای IPS بر پایه استانداردهای معتبر بین‌المللی همچون ASME، API، ASTM، ISO و سایر مراجع فنی تهیه شده‌اند و اغلب شامل گزیده‌هایی از این منابع هستند. با این حال، مواردی نیز بر اساس نیازهای خاص صنعت نفت ایران، تجربیات فنی پروژه‌های بومی و قابلیت تأمین تجهیزات از بازار داخلی، به‌صورت اصلاحی یا تکمیلی به این استانداردها اضافه شده‌اند.

ساختار منعطف و قابل انطباق

یکی از ویژگی‌های مهم استانداردهای IPS، انعطاف‌پذیری بالا در ساختار آن‌هاست. این ویژگی باعث می‌شود کاربران بتوانند این استانداردها را متناسب با نیازهای پروژه‌ای خود به کار گیرند. البته ممکن است در برخی پروژه‌های خاص، نیازمندی‌هایی وجود داشته باشد که در متن استاندارد گنجانده نشده‌اند. در چنین مواردی، می‌توان با تدوین و الحاق ضمائم و مشخصات فنی تکمیلی، این نیازها را در کنار استاندارد اصلی پوشش داد.

بازنگری دوره‌ای

استانداردهای نفت ایران تقریباً هر پنج سال یک‌بار مورد بازنگری قرار می‌گیرند. در این بازنگری‌ها ممکن است تغییراتی مانند حذف، اصلاح یا اضافه شدن ضمائم جدید به استاندارد صورت گیرد؛ بنابراین همواره آخرین نسخه‌ منتشرشده باید مبنای اجرا و ارجاع قرار گیرد.

نحوه نام‌گذاری استانداردهای نفت ایران (IPS)

جهت سهولت در شناسایی و دسته‌بندی، استانداردهای IPS دارای ساختاری مشخص در نام‌گذاری هستند. این ساختار به کاربران امکان می‌دهد تا تنها با مشاهده کد استاندارد، اطلاعات کلی درباره حوزه کاربرد آن را به دست آورند.

• ساختار کد استاندارد IPS:

IPS – X – Y – Z(V)

• اجزای کد به شرح زیر هستند:

IPS: مخفف Iranian Petroleum Standard

X: حرف یا حروف نشان‌دهنده حوزه تخصصی (مثلاً مکانیک، برق، ابزار دقیق و…)

Y: زیرگروه یا شاخه‌ی موضوعی در آن تخصص

Z: شماره اختصاصی استاندارد

(V): شماره ویرایش یا نسخه (در صورت وجود)

مثال:

IPS-M-PI-220(1)

در این مثال:
M: نشان‌دهنده حوزه مکانیک (Mechanical)
PI: مرتبط با سیستم‌های لوله‌کشی فرآیندی (Piping)
220: شماره شناسایی استاندارد
(1): ویرایش اول استاندارد

ترجمه و دسترسی عمومی

در حال حاضر، برخی از استانداردهای IPS در حال ترجمه به زبان فارسی هستند و به‌صورت دو زبانه (فارسی – انگلیسی) نیز منتشر می‌شوند تا دسترسی برای تمام کاربران فنی تسهیل شود. هدف نهایی، فراهم‌سازی بستری جامع و بومی‌شده برای استفاده گسترده در پروژه‌های صنعتی داخل کشور است.

جمع‌بندی

استانداردهای IPS، نقشی کلیدی در اجرای منسجم و اصولی پروژه‌های نفت، گاز و پتروشیمی در ایران دارند. آشنایی با ساختار نام‌گذاری این استانداردها، به مهندسان و فعالان صنعتی کمک می‌کند تا سریع‌تر و دقیق‌تر به منابع فنی مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند. در ادامه این مقاله در سایت ولو تجهیز، می‌توانید جداول مربوط به استانداردهای حوزه لوله‌کشی و خطوط انتقال را نیز مشاهده نمایید.