ولو – شیرآلات صنعتی
لوله
فلنج
اتصالات
پیچ و مهره و استاد بولتلوله های فولادی بدون درز، همانگونه که از نام این لوله ها پیداست، هیچگونه درز و جوشی در آنها دیده نمی‌شود و جزو پرکاربرد ترین لوله ها در خط لوله بسیاری از صنایع محسوب می‌شوند. این لوله ها با توجه به پرکاربرد بودنشان دارای استاندارد های مهمی درباره ویژگی های فنی، متریال و ابعادشان هستند. در این مقاله از بلاگ ولو تجهیز به برسی استاندارد لوله بدون درز فولادی می‌پردازیم. قبل از برسی استاندارد ها به برسی کوتاهی درباره این لوله ها می‌پردازیم.
لوله بدون درز
لوله های بدون درز (seamless pipes) که به نام لوله مانیسمان نیز شناخته شده، به دلیل نداشتن هیچگونه درز و جوشی، دارای استحکام بالایی می‌باشد و در انواع صنایع حساس مانند نفت و گاز و پتروشیمی ها و به طور کلی صنایعی که با لوله کشی سر و کار دارند استفاده می‌شود. این لوله ها علاوه بر استفاده برای انتقال سیالاتی مانند گاز، نفت یا آب، برای انتقال ذرات جامد و پودر نیز استفاده می‌شوند.
روش های مختلفی برای ساخت لوله ها وجود دارد که یکی از متداول ترین آنها استفاده از جوشکاری است و به صورتی که دو سر یک ورق را به یکدیگر نزدیک کنند و آنها را به هم جوش بزنند. این لوله ها درز دار هستند به صورتی درز فرآیند جوشکاری بر روی آنها باقی می‌ماند. اما لوله های بدون درز با روش دیگری ساخته می‌شوند که هیچگونه درز و جوشی بر روی آنها وجود ندارد. روش ساخت آنها نیز به این شکل بوده که با استفاده از شمش فولادی و حرارت دادن به آنها، فولاد مذاب شده را در قالب هایی مخصوص می‌ریزند تا به شکل یک لوله توخالی در بیاید و درنتیجه با توجه به استاندارد های فولاد بدون درز، این لوله ها را در اندازه ها و ابعاد مورد نظر در می‌آورند.
لوله مانیسمان یا بدون درز از برتری های بیشتری مانند استحکام از لوله های درز دار بهره می‌برد. همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم، لوله بدون درز با کمک شمش فولاد یکپارچه ساخته می‌شود. با توجه به استاندارد های فولادی بدون درز، مقاومت خمشی و پیچشی لوله مانیسمان، بهتر از لوله های درز دار است و با توجه به همین، برای ساخت قطعاتی همانند لوله های نفت، داربست های فولادی، شفت انتقال خودرو و … خرید لوله صنعتی بدون درز انجام می‌شود.
این لوله ها همانند همه لوله ها دارای استاندارد هایی خاصی هستند که توصیه می‌شود سازندگان این لوله ها در سراسر دنیا از آنها پیروی کنند. در ادامه به برسی استاندارد لوله بدون درز فولادی می‌پردازیم.
استاندراد لوله بدون درز
استاندارد لوله های بدون درز فولادی بین المللی است و مهم ترین آنها API, ASTM, DIN هستند.
استاندراد API
این استاندارد بیشتر در صنایع نفت و گاز کاربرد دارد زیرا مواد اشتعال پذیر و خطرناک منتقل می‌شود. ریسک پذیری و دقت بالای اسن استاندارد موجب شده تا برای لوله های فولادی بدون درز کاربرد داشته باشند. در استاندارد API سعی شده تا موارد ایمنی رعایت شود و درواقع روی ابعاد خاص متمرکز نبوده
جدول استاندارد لوله های بدون درز API
| نام محصول | استاندارد | گرید | ابعاد (mm) |
| لوله سازی | API 5CT | K55, L80, J55, H40, N80 | 16~3.2 * 114.3~48.3 |
| کیسینگ | API 5L
|
X42, X52, X46, PSL1, PSL2 | 120~1 * 1200~10.3 |
| کیسینگ | API 5CT
|
K55, L80, J55, N80, P110 | 22.2~5.2 * 219~114 |
استاندارد ASTM
در این استاندارد تمرکز بر روی آلیاژ لوله بوده و برای انواع صنایع های مختلف انواع لوله ها را ارائه داده است. در استاندارد ASTM 12000 استاندارد مختلف وجود دارد که حدود 100 مورد آن مربوط به لوله های بدون درز است.
جدول استاندارد لوله بدون درز ASTM
| نام محصول | استاندارد | گرید | ابعاد (mm) |
| فولادی کربنی برای سرویس دما بالا | ASTM A106 | GR.C, GR.B | 1~150 * 10.3~1200 |
| فولادی کربنی برای بویلر فشار بالا | ASTM A192 | Low carbon steel | 1~36 * 10.3~426 |
| فولادی کربن متوسط برای دیگ بخار | ASTM A210 | GR.C, A1 | 1~36 * 10.3~426 |
| فولادی کربنی برای لوله مکانیکی | ASTM A333 | GR.8, GR.9, GR.3, GR.6 | SCH20-XXS * 1.4~42 |
| فولاد کربنی جوش و شکل داده شده | ASTM A500 | GR.A, B, C, D | 10.3~820 * 0.8~75 |
| فولادی آلیاژی فریتی برای سرویس دما بالا | ASTM A335 | P1, P2, P11, P12, P15, P22, P91, P92, P122 | SCH20-XXS * 1.4~42 |
| فولادی سیاه با پوشش روی گرم | ASTM A53 | GR.A, B, C | 1~150 * 0.3~1200 |
| فولادی کم کربن کشش سرد برای مبدل حرارتی | ASTM A179 | Low carbon steel | 1~36 * 10.3~426 |
| فولاد آلیاژی متوسط کشش سرد برای کندانسور | ASTM A199 | T22, T5 | 1~36 * 10.3~426 |
| فولادی فریتی و آلیاژی آستنیتی | ASTM A213 | T5, T9, T11,T91, T22, T5b | 1~36 * 10.3~426 |
| فولادی کربنی برای هیتر | ASTM A556 | B2, A2 | 1~36 * 10.3~426 |
| فولادی جوش داده شده برای ستون بندی | ASTM A252 | GR 1, 2, 3 | 6~20 NPS |
استاندارد DIN
این استاندارد نوعی استاندارد باز محسوب می‌شود و درواقع نتیجه کارشناسی اتحادیه اروپا می‌باشد. استاندارد باز یعنی هرکسی با توجه به تجربیاتی که دارد میتواند به آن استاندارد جدیدی اضافه کند. در این استاندارد ابعاد لوله از اهمیت زیادی برخوردار است.
جدول استاندارد لوله بدون درز DIN
| نام محصول | استاندارد | گرید | ابعاد (mm) |
| فولادی غیرآلیاژی | DIN 1629 | ST52, ST44, ST37 | 1.8~120 * 13.5~762 |
| مدار سوخت، سیستم قدرت هیدرولیک و … | EN 10305 | ST33.2 | 1.8~4.85 * 13.5~165.1 |
| فولادی | DIN 2440 | ST33.2 | 1.8~4.85 * 13.5~165.1 |
| فولادی برای دمای بالا | DIN 17175 | STB410, STB510, STPL340, WB36, ST35.8, ST45.8 | 1~120 * 10~762 |
| فولادی تحت فشار | EN 10216 | 16Mo3, P235GH TC1 & TC2 | 0.5~8 * 4~60 |
| فولادی برای خودرو | DIN 2391 | ST52, ST45, ST35 | 0.5~8 * 4~60 |
