از شیرآلات صنعتی که در در صنعت پایپینگ در دسته بهترین شیر ها برای کاهش افت فشار در خطوط لوله و همچنین جلوگیری از برگشت سیال استفاده میشود، شیر یکطرفه یا همان چک ولو است. چک ولو ها با توجه به نوع عملکردی که دارند، در دسته های متفاوتی قرار میگیرند. در این مقاله از بلاگ سایت ولو تجهیز به برسی چک ولو، انواع آنها و همینطور کاربردشان میپردازیم.
چک ولو یا شیر یکطرفه چیست؟
به طور کلی این شیر ها را با نام های شیر یکطرفه، چک ولو و یا شیر غیر بازگشتی میشناسند. این شیر ها به صورتی طراحی شده اند تا از برگشت جریان سیال به خطوط، جلوگیری کنند. طراحی این شیر ها به این صورت است که تنها اجازه حرکت آزادانه را به یک سمت میدهد، در صورتی که جریان به سمت مخالف حرکت کند، شیر در مقابل آن جریان بسته خواهد شد و در نتیجه از پمپ ها، لوله ها و دیگر تجهیزات محافظت میکند. اگر با اصطلاحات حوزه پایپینگ آشنایی داشته باشید، میدانید که در صورتی که جریان عکس شود و چک ولو در آن مسیر نصب نشده باشد، پدیده ضربه قوچ رخ خواهد داد. فشار این پدیده بالا بوده و موجب آسیب به لوله ها و دیگر تجهیزات میشود.
انواع چک ولو از لحاظ طزر کار
طرز کار چک ولو ها به صورت خودکار است اما از لحاظ نوع دریچه متفاوت هستند، از نظر نوع دریچه آنها، به دو دسته تقسیم میشوند:
نوع اول در صورت کاهش فشار سیستم، دریچه به صورت ناگهانی بسته میشود، این بسته شدن ناگهانی ممکن است در برخی کاربرد ها دچار مشکلاتی شود.
در نوع دوم دریچه دارای یک فنر است، این فنر باعث شده تا با افت فشار، بسته شدن دریچه به صورت آهسته تر و نرم تر صورت گیرد، با استفاده از این دریچه ها، به وجود آمدن مشکلات احتمالی کمتر خواهد بود
انواع چک ولو ها از نظر ساختار بدنه
انواع شیر های یکطرفه یا چک ولو ها از نظر ساختار بدنه به 3 دسته تقسیم میشوند که در زیر به برسی آنها میپردازیم:
چک ولو های لولایی
به چک ولو های لولایی، شیر دریچه ای نیز میگویند. در این نوع شیر ها، دیسک با پین، به صورت عمود به بدنه لولا متصل میشود و با افزایش فشار سیال، این دیسک در جهت ورودی تا اندازه 180 درجه حرکت کرده تا سیال عبور کند. حال در زمانی که سیال افت فشار پیدا کند و تغییر مسیر دهد، دیسک بسته شده و از برگشت سیال جلوگیری میشود. معمولا خرید چک ولو دریچه ای یا همان لولایی، با انواع گیت ولو و شیر های خودکار، در طراحی پایپینگ استفاده میشود. معمولا بهتر است در خطوطی که سیال تلاطم و آشفتگی زیادی دارد، از چک ولو لولایی استفاده نشود.
چک ولو سوپاپی
این نوع چک ولو های سوپاپی از یک دیسک و فنر تشکیل شده اند. در چک ولو سوپاپی دیسک به همراه فنر به صورت افقی به سقف شیر وصل شده. با افزایش فشار سیال، فنر جمع میشود و دیسک به سمت بالا حرکت میکند، به این ترتیب به سیال نیز اجازه عبور داده میشود.
چک ولو لولایی ویفری
چک ولو لولایی ویفری، بسیار شبیه به چک ولو های یک طرفه دریچه ای است. تنها تفاوتی که در این دو شیر دیده میشود، به نوع بدنه آنها و نحوه اتصال شیر مربوط میشود. طول بدنه چک ولو لولایی ویفری، نسبت به شیر دریچه ای کمتر است، به همین خاطر نصب این شیر ها در خطوط لوله به صورت بین فلنجی انجام میشود.
چک ولو ها با پیچ و مهره نصب میشوند، در سیستم های تاسیسات که فضای لازم وجود ندارد، از چک ولو ویفری لولایی استفاده میشود. در این چک ولو ها دیسک به صورت 90 درجه حرکت میکند و به سیال اجازه عبور میدهد.
مزایای چک ولو لولایی ویفری
- وزن کم
- ابعاد پایین تر نسبت به دیگر چک ولو ها
- نگهداری و تعمیر راحت
- قابلیت آب بندی در طرح سیت فلز به فلز
انواع چک ولو ها بر اسا نحوه عملکرد دریچه
- با توجه به جنس یا نوع دیسک، انواع شیر های یکطرفه در دسته های زیر طبقه بندی میشوند:
- چک ولو های دیسک لولایی که معمولا دارای یک لولای فنر دار هستند.
- شیر دیسک بالارونده که دیسک در آن در جهت بالا و پایین باز و بسته میشود.
- چک ولو توپی که دیسک گرد و حجیم است و آب بندی مناسبی دارد.
- شیر دیسک محوری که در آن حرکت دیسک، حول محور شیر است
- شیر یسک مایل که در این شیر حرکت دیسک، نسبت به محور شیر، دارای زاویه است
- چک ولو دبل پلیت که در آن از دو دیسک استفاده شده است و یا دریچه باز و بسته شدن، در میانه دیسک قرار دارد.
- چک ولو فنر دار استیل که در برابر خوردگی مقاوم بوده و شباهت زیادی به دیسک لولایی دارد
- چک ولو سوئینگ یا وزنه ای که دارای آب بندی بسیار خوبی بوده اما سرعت حرکت کندی دارد
- چک ولو فشار قوی که قابلیت کار با انواع سیالات در فشار های بالا را دارد
- شیر یکطرفه برنجی (brass) که همانطور که از اسمش پیداست از جنس برنج تولید شده و در برابر خوردگی مقاوم است
- شیر یکطرفه فورج که معمولا از فولاد ساخته شده و در برابر خوردگی بسیار مقاوم است
نتیجه گیری
در این مقاله از بلاگ ولو تجهیز به برسی انواع چک ولو ها پرداختیم و ویژگی های هرکدام را بیان کردیم. ولو تجهیز به عنوان یکی از تخصصی ترین وارد کنندگان و فروشندگان بازار متریال پایپینگ است که انواع شیرآلات صنعتی را با بهترین قیمت ارائه میدهد. برای خرید شیرآلات صنعتی از جمله خرید چک ولو، گیت ولو و … میتوانی با کارشناسان مجموعه ولو تجهیز تماس حاصل فرمایید.