شیرآلات یک طرفه یا چک ولو ها، تجهیزاتی هستند که از آنها در عملیات های انتقال و کنترل جریان سیال ها در خط لوله ها استفاده میشود. از چک ولو ها در صنایع مختلفی همچون پتروشیمی ها، صنایع نفت و گاز، آب و فاضلاب و … استفاده میشود. به همین دلیل و با توجه به استفاده این شیرآلات در صنایع حساس، این شیرآلات اهمیت زیادی دارند و تعمیر و تعویض آنها در زمان درست، میتواند از بروز خسارات جبران ناپذیر جلوگیری کند. بنابراین بهتر است که با علائم خرابی چک ولو ها آشنا شویم تا بتوانیم در هنگام مشاهده آنها، از بروز خسارات جلوگیری کنیم.
علائمی که موجب ایراد در شیرهای یک طرفه یا چک ولو ها میشود
همانطور که میدانید شیرآلات یک طرفه تجهیزاتی هستند که سیال عبوری در آنها با کمک نیرو به شکل کاملا خودکار جریان دارد، اما در صورتی که ایرادات و خرابی در شیر به وجود آید و موجب اختلال میشود که در ادامه به برسی این علائم میپردازیم
اختلال و خرابی قطعات داخلی
اگر قطعاتی از شیر یک طرفه بر روی سیال شناور دیده شوند و همچنین دبی سیال کم باشد، میتوان این فرض را کرد که زباله هایی که در خط لوله بوده اند، عملکرد شیر را مختل کرده باشند. در صورتی که به این نشانه ها بی توجهی شود ممکن است که زباله توسط سیال، در چک ولو رسوب کرده و موجب شوند که شیر در یک حالت باز یا بسته بماند.
در صورتی که تعمیر چک ولو به صورت دوره ای و منظم نباشد، موجب انباشته شدن این زباله ها در یک دوره طولانی خواهد شد. همچنین ممکن است که زباله هایی که همراه با سیال به سرعت حرکت میکنند، به قسمت هایی از شیر ضربه وارد کنند و موجب تخریب قسمت هایی از آن شوند که این امر سبب میشود تا زباله ها در لوله تجمع پیدا کنند.
افزایش فشار سیال
یکی از رایج ترین مشکلاتی که برای چک ولو ها به وجود میآید، افزایش فشار یا ارتعاشی است که به لوله ها و اتصالات آن وارد میشود. در این حالت جریان برگشتی سیال، موجب بسته شدن ناگهانی شیر میشود و ارتعاشات یا سر و صداهایی از فشار در کل لوله به وجود میآید. به مرور و با گذشت زمان، بسته شدن دیسک در مقابل بدنه، ممکن است موجب حدا شدن آن از بازوی چرخان شود. همچنین با بالا رفتن بیش از اندازه فشار، میتواند باعث شود مشکلات جدی دیگری مانند پارگی لوله ها و اتصالات به وجود آید.
مصرف انرژی بالا از علائم خرابی چک ولو ها
در صورتی که با افزایش هزینه های انرژی روبرو شویم، میتوانیم این احتمال را دهیم که خرابی در شیر یک طرفه به وجود آمده و این افزایش ناشی از شکست شدن شیر و وجود اشکال در تنظیم فشار ورودی و خروجی است.
پارگی و ساییدگی در قطعات چک ولو ها
پارگی و ساییدگی در سیت ها و دیگر قسمت های شیر، یکی از علائم خرابی چک ولو ها میباشد. همچنین در مواقعی که قطعات شیر چسبنده هستند، امکان دارد که روان کننده ها از آب بند شیر نشت کرده و با توجه به قدیمی بودن و خوردگی، از کار بیفتد.
نشتی در لوله ها از دیگر علائم خرابی چک ولو
نشتی در لوله و اتصالات یکی دیگر از علائم خرابی در چک ولو ها میباشد که در صورتی که به وجود آید باید آن را برسی کرد و علت آن را پیدا کنیم.
جریان سیال ناسازگار
از علائم خرابی چک ولو ها میتوان به اختلال در جریان و نوسانات اشاره کرد. شیرآلات چک ولو معمولا از جریان ثابت سیال در یک جهت برخوردار هستند و تا هنگامی که سیال وجود داشته باشد، به کار خود ادامه میدهند. با توجه به این توضیحات هرگونه توقف در جریان یا ناهماهنگی در جریان، نشان دهنده خرابی چک ولو ها میباشد.
شکست دیسک شیر
به صورت نرمال هنگامی که خرابی در چک ولو ها وجود نداشته باشد، فشار قبل و بعد در محیط جریان نسبتا متعادل بوده اما در هنگامی که به دلیل نبود توازن، دیسک دچار شکستگی شود که این امر خود یکی از علائم خرابی در چک ولو ها میباشد.
اقدامات پیشگیرانه در جهت جلوگیری از خرابی چک ولو ها
در صورتی که از نکاتی زیر که آنها را برسی خواهیم کرد در جهت تعمیر و نگهداری چک ولو ها استفاده شود، میتوان خرابی شیرآلات یک طرفه را که بر اثر جریان برگشتی، افزایش فشار و دیگر عوامل رخ میدهد، کنترل و از به وجود آمدن آنها جلوگیری کرد.
تمیز کردن چک ولو
بهتر است همیشه و طبق یک زمانبندی مشخص و قبل از دیدن علائم خرابی چک ولو ها، مطمئن شویم که شیر عاری از هرگونه زباله بوده و قطعات یا دیگر ذرات جامد را به صورت منظم تمیز کنیم. این ذرات باید حتما خارح شده و فیلتر (filter) و یا روکش هایی قرار داده تا از ورود آنها جلوگیری شود.
نصب و استفاده اصولی از چک ولو ها
نصب این شیرآلات باید به صورت صحیح و ترجیحا با کمک دفترچه راهنمای سازنده انجام شود. توجه داشته باشید که برای داشتن عملکرد درست، از بین انواع چک ولو ها حتما به سراغ گزینه مناسب بر اساس نوع سیال و فشار و دمای کاری بروید و با توجه به آنها اقدام به خرید چک ولو ها کنید.
روغن کاری چک ولو
برای اطمینان از داشتن عملکرد روان و درست شیرآلات یک طرفه، باید به صورت مرتب روغن کاری شوند. روغن کاری موجب میشود تا اصطکاک کاهش یابد و در نتیجه سایش و پارگی کاهش یابد که این امر خود موجب افزایش عمر شیرآلات صنعتی از جمله چک ولو ها میباشد.
جمع بندی
خرابی چک ولو ها علائمی دارد که با اطلاع از این نشانه ها و علت آنها میتوان از صرف هزینه های اضافی و هنگفت برای تعمیر، تعویض و یا ترمیم و بر طرف کردن آسیب دیدگی جلوگیری کرد. به همین دلیل در صورتی که از چک ولو ها در مراکز صنعتی و تاسیسات مهم استفاده میکنید، میتوانید از مطالب بالا استفاده کنید تا در صورت وجود هر علامتی بتوانید در اولین فرصت آنها را برطرف کنید. ولو تجهیز وارد کننده و تامین کننده انواع شیرآلات صنعتی، انواع محصولات و متریال پایپینگ را با قیمت های مناسب به بازار عرضه میکند.